تعیین برخی خصوصیات مولکولی و بیولوژیکی ویروس زردی شته زاد کدوئیان در استان های اصفهان و هرمزگان

ویروس زردی شته زاد کدوییان (cabyv) cucurbit aphid-borne yellows virus برای اولین بار به عنوان یک عضو جدید از گروه لوتیوویروس ها و یکی از متداول ترین ویروس های آلوده کننده کدوییان در فرانسه گزارش شد. این ویروس باعث ایجاد زردی و ضخیم شدگی در برگ های پیر گیاهان آلوده می شود. در این تحقیق از گیاهان خانواده کدوییان شامل خیار (‍cucumis sativus l.)، خربزه (‍cucumis melo l.)، کدو (cucurbita sp.) و هندوانه (‍citrullus lanatus) و علف های هرز دارای علایم زردی و ضخیم شدگی برگ-های پایینی و مسن گیاه ونمونه های بدون علایم از مزارع کدوییان استان های اصفهان و هرمزگان نمونه برداری شد. از نمونه های برگی، rna کل استخراج و به عنوان الگو در آزمون rt-pcr استفاده شد. آزمون rt-pcr با استفاده از آغازگر های اختصاصی cabyv ( cabyvgfو cabyvgr) انجام شد. تکثیرقطعه مورد انتظار bp 484 در بعضی از نمونه های کدو، خیار، و خربزه و علف های هرز chenopodium album، plantago major و sinapsis arvensis آلودگی آن ها به cabyv را تایید کرد. برای تکثیر ژن پروتیین پوششی (cp) ویروس، دو قطعه همپوشان مورد انتظار با اندازه هایbp 484 (با استفاده از آغازگرهای اختصاصی cabyvgfو cabyvgr) وbp 479 (با استفاده از آغازگرهای اختصاصی cabyvbfو cabycbr)در دو جدایه آقا علی عباس و رودان تکثیر شدند. محصولات pcr این دو جدایه همسانه سازی و توالی یابی شدند. مقایسه با استفاده از ابزار جستجوی blast تشابه بالای توالی های نوکلیوتیدی جدایه های آقا علی عباس و رودان را با دیگر جدایه های cabyv موجود در بانک ژن نشان داد. برای به دست آوردن توالی ژن cp، دو توالی همپوشان تکثیر شده در جدایه های آقا علی عباس و رودان مونتاژ شدند. مقایسه توالی های آمینواسیدی ژن cp جدایه های آقا علی عباس و رودان با دیگر جدایه های cabyv بیشترین درصد تشابه را با جدایه pm 0911-2از چین به ترتیب به میزان 4/98 و 9/98 و کمترین تشابه را با جدایه 37-5 از اسپانیا به ترتیب به میزان 2/90% و 7/90% نشان دادند. این نتایج توسط رسم درخت تبارزایی بر اساس توالی آمینواسیدی ژن cp تایید شد. در آزمون انتقال، شته aphis gossypii این ویروس را به خیار انتقال داد. آلودگی گیاهان خیار با استفاده از آزمون rt-pcr تایید شد.